Giz'li Teras: Beyazperde

Beyazperde etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

“The Descendants” kelime olarak “Soydan Gelenler”anlamına gelmesine rağmen filmin Türkçe’ye “Senden Bana Kalan” olarak çevrilmesi ilk defa daha anlamlı geldi bana. Hawaii’de geçen “The Descendants” durgun, bünyeye ağır ağır etkiyen bir sedidatif gibi, izledikçe insanın içine oturan ve hüzünle karışık bir içsel sorgulama sarmalına sürükleyen bir baş yapıt. “Sideways” ve “Schmidt Hakkında Her Şey” filmlerinden tanıdığımız Alexander Payne, ne kadar iyi bir uyarlamacıolduğun bir kez daha gözler önüne seriyor. “The Descendants” Kaui Hart Hemmings'in aynı adı taşıyan romanının başarılı bir uyarlaması.

Filmin konusuna gelince, Matt King (George Clooney) kendisine işine adamış bir avukattır. Bir gün karısı, yarıştığı hız teknesinden düşer ve komaya girer. Bu noktada Matt, aslında ailesinden ne kadar uzaklaşmış olduğunu fark eder. Karısı olmadan çocukları ile iletişim kurabilmek bile kendisi için çok zor bir şey haline gelir. Aynı zamanda atalarından kalan 25.000 dönümlük bir koyu satmaya hazırlanan Matt, fazla tutumlu ve ailesine gerektiğinden fazla harcamalarına izin vermeyen birisidir. Karısının komadan uyanacağını düşünürken girdiği içsel hesaplaşmada işi bırakmaya, birlikte dünyayı gezmeye ve aralarındaki uçurumu kapatmaya karar verir. Bir süredir uzak olmalarında kendisini de suçlu bulmaktadır. Karısının bir daha uyanmayacağını öğrendiğinde yaşadığı üzüntü, aldatıldığını ve Elizabeth’in zaten kendisinden ayrılacağını öğrenince hayal kırıklığına dönüşür. George Clooney’in oyunculuğu, aldatıldığını öğrenen bir adamın içsel gelgitlerini ve hiçbir zaman karısına sorumayacağı soruların içinde biriktirdiği zehiri muazzam bir şekilde yansıtıyor. İzlerken siz de kendinize soruyorsunuz, sevdiğiniz kişiyi kaybetmek ve onunla bir daha asla istediğiniz kadar yakın olamayacak, kopmuş ilişkinizi düzeltemeyecek olmak mı,yoksa sizden vazgeçmiş olduğunu bilerek bir başkasını tercih etmiş olması ve asla cevabını kendisinden alamayacağınız soruların içinizi kemirmesi mi daha acıdır?

Matt King, bu içsel hesaplaşmayı kabuğuna çekilerek değil, karısının öleceği gerçeği ile kabullenerek, kızları ile arasındaki ilişkiyi düzeltmek için gerçekten çaba sarf ederek ve Brian Speer (Elizabeth’in kendisini aldattığı kişi) ile yüzleşerek çözer. “Blue” filminden bu yana, eşini kaybedip de aldatıldığını öğrenen bir insanın bu kadar asil duygulara sahip olabileceğini görmemiştim. Matt, ölmekte olan karısına veda etmesi için Brian’a bir şans bile verir. Sonunda iki kızı ile birlikte sandaldan denize doğru karısının küllerini savururken iç huzura ermiştir. Filmin sonunda zihnimde kalan duygu aynıydı, özgürleşmek. Karısını affeden ve onunla barış yapan Matt, aslında kendi içindeki düğümleri çözer. Matt’in, aynı zamanda kendisine büyük büyükbabasından kalan arazileri de satmaktan vazgeçmesi ile, filmin başında materyalist ve elindekinin değerini bilmeyen bir adamın çocukları ile geçirdiği her ana değer veren ve kendisine miras kalanlara sahip çıkan bir “soydan gelen”e (descendant) dönüşümü çok ince bir şekilde işlenir.

Filme giden birçok arkadaşım ile konuştum, kimisi sadece Hawaii'de geçtiği için izlemiş, kimisi filmi çok durgun bulmuş, kimisi de sadece beğenmişti. "The Descendants", "Schmidt Hakkında Her Şey"de olduğu gibi eşi ölen ve aldatıldığını öğrenen bir adamın dramını, "Sideways"deki gibi sürükleyici bir yol filmi tadında veren, ince bir hüzne sahip, güzel bir film. Buruk bir tadı var, Hawaii'nin tüm güzelliğine rağmen hüzünle yıkanmış ayrılıyorsunu salondan. İyi bir oyunculuk, harika işlenmiş karakterler ve hayatın siyah- beyaz olmadığını üzerinde uzun uzadıya düşünelecek bir konu ile anlatan bir film izlemek istiyorsanız "The Descendants"a gitmenizi şiddetle tavsiye ederim...

Midnight in Paris’i vizyona ilk girdiği andan beri merak ediyordum. Sonunda gidebilmenin ve Woody Allen’ın beni hayalkırıklığına uğratmamasının mutluluğu ile film hakkındaki görüşlerimi yazmaya karar verdim. Öncelikle Woody Allen daha film başlamadan beni bir kez daha zekasına ve düşünüş şekline hayran bıraktırdı. Midnight in Paris, Allen’ın gelmiş geçmiş en hit filmlerinden birisi olarak şimdiden yerini aldı. Nasıl mı? Filmin güzel olmasının dışında, koyduğu ismin onu listelerde nasıl yükselişe geçireceğini ön gören Allen'ın zekası sayesinde :) Normalde Woody Allen filmleri bu kadar tıklım tıklım olmaz, 4. Hafta olmasına rağmen salonda yer yoktu, insanımız “Ayhhh Paris’te geceyarısı ne romantiiik” deyip koşarak bilet almış ancak Woody Allen filmi ile ilk kez karşılaşanlar filmin sonunda “Bu neydi şimdi?” ifadesi ile koltuklarından kalkıyorlardı. Eğer Woody Allen’in hafif nevrotik, esprili, ilişkileri irdeleyen, sarkastik tarzını tanımıyorsanız ya da sevmiyorsanız filmin Hollywoodvari adına kanarak gitmeyin, yoksa siz de suratınızı asıp oturabilirsiniz ;) ilk duyuşta size vaad edilen romantik bir komedi değil bu film. Çok daha nitelikli, sanatsal ve kara mizahi bir anlayışa sahip.

Gelelim filmimize, başarılı bir Hollywood senaristi Gil (Owen Wilson) sosyetik bir ailenin kızı nişanlısı Inez’in (Rachel McAdams) babasının iş ortaklığı sebebiyle hep birlikte Paris’e giderler. Burada Inez’in bir arkadaşı olan Paul (Michael Sheen) ile karşılaşırlar. Her ne kadar Gil istemese de Inez’in ısrarı ile tüm Paris’i Paul ve kız arkadaşı ile birlikte gezerler. Sanat hakkında sözde çok bilgili olan Paul her eser hakkında gereğinden fazla bir güven ve bilmişlik ile sürekli konuşmakta bu Inez’i kendisine hayran bıraktırsa da yazmakta olduğu edebi kitap üzerine odaklanmak isteyen Gil’i iyice sıkmaktadır. Woody Allen, aslında burada Paul’un sözde entellektüel, ama aslında sanatçıları içinde bulundukları dönemin şartlarından ayrı olarak sadece bireysel değerlendirmesinin cahilliği ve yüzeyselliği ile dalga geçmektedir.

Paul ve nişanlısının ona hayranlığından sıkılan aslında ülkesine geri dönmeyip Paris'te kalmak isteyen Gil, elleri ceplerinde sokaklarda yalnız başına dolaşmaya karar verir. Paris’in büyüleyici sokaklarında gezerken 1920’lerde yaşamanın ne kadar harika olacağını ve yanlış zamana ait olduğu hissine kapılmaktadır. Bir gece saatler 24.00’ü vurduğunda, Gil ara sokakların birisinde oturduğu taş merdivenlerden, geçen klasik bir araba tarafından davet edilerek kalkar. Şaşkın ama meraklı bir şekilde içine girdiği araba dünya onu ‘20’lere götürmüştür. Rüya gibi bir geceye adım atan Gil, dönemin en ünlü sanatçıları ile tanışır, Cole Porter'ı canlı dinler.

Fitzgerald, Hemingway, Dali, Fennel, Picasso, Gertrude Stein gibi isimlerle karşılaşma anında yaşadığı şaşkınlığı o kadar başarılı bir şekilde yansıtmış ki Owen Wilson, izlerken adeta siz de o dünyaya çekildiğinizi , hissediyorsunuz. Ayrıca Gil'in tipik Woody Allenvari düşünüş, davranış ve tepkileri kendisi artık filmlerinde oynamasa da Allen'ı da filmde görmüş kadar olmamızı sağladı.

Hemingway’in dobra, dürüst karakteri, Gil ona kitabını eleştirmesi için vermeyi teklif ettiğindeki cevabı ile apaçık ortaya çıkıyordu. Gil’in kitabını okumadan ondan nefret ettiğini söyleyen Hemingway'in yazarlara has cevabı hatırlanmaya değerdi: “Kitabın kötü ise ondan nefret edeceğim, iyi ise bir yazar olduğum için kıskanıp yine nefret edeceğim, dolayısıyla ondan baştan nefret ediyorum” cümlesi ile tüm salonu kahkahalara boğacak ince bir zeka ve espri anlayışına sahip replikler yazan Woody Allen’ı bir kez daha tebrik ediyorum :)

Ayrıca, Dali rolündeki Adrien Brody’nin kısa ama filme damgasını vuran sahnesindeki oyunculuğuna hayran kaldım. 5 dakikalık performansı ile Oscar’a aday olabilecek sanatçı filme bambaşka bir renk katmıştı.

Hikayemize dönecek olursak, Gil her gece saatler geceyarısını vurduğunda artık merdivenlerde beklemektedir. Picasso’nun metresi olan Adriana (Marion Cotillard) ile yakınlaşan ve hatta Gil’e nişanlısına aslında aşık olmadığını gösteren öldürücü cazibeye sahip bu kadın da kendi döneminden öncesine büyük bir hayranlık duymaktadır.

Gil, Adriana ile kendisi için altın çağ olan 1920’lerde el ele gezinirken bulundukları dönemden de eski zamana ait bir at arabası durur önlerinde. Hemen içerisine atlayan çift kendilerini 1800’lerin sonunda bulur. Adriana’nın özlem ve hayranlık duyduğu, mutluluğu atfettiği dönem 1800’lerin sonu Belle Époque dönemidir. Paul Gaugin ve Moulin Rouge dönemine kavuşan Adriana hiç olmadığı kadar mutludur. Girdikleri sanatçı kahvesinde Gaugin’le tanışırlar ve o da “Ahh eski zamanlar..” şeklinde konuşmaya başlayınca Gil içinde bulunduğu geçmişe özlemin aslında bir yanılsama olduğunu, her dönemde yaşayan insanların daha da eskiye, nostaljiye özlem duyduklarını görür. Bundan 90 yıl önce yaşayanlar da, 190 yıl önce yaşayanlar da hep kendilerinden bir önceki dönemin huzurlu ve mutlu olunabilecek zamanlar olduğuna inanmaktadırlar. Aslında bu içsel mutsuzluğun sebebini içinde bulunulan döneme yüklemek ve özlem duyulan mutluluğu da geçmişe atfetmektir. Bu ayma sonucunda kendi hayatının belle epoque’inin “şimdiki an” olduğunun farkına varan Gil, Adriana’yı orada bırakarak günümüze döner. Özlem duyulan geçmiş zaman aslında o kadar da “kusursuz” değildir. Her dönemin kendisine göre farklı koşulları vardır sadece.

İçinde bulunduğumuz koşullardan sıkılınca hepimizin zaman zaman yaşadığı bu yanılsamanın aslında bir düş olduğunu göstermekten de öte yaşatan Woody Allen’ın Midnight in Paris’ini sevmekle kalmadım, bayıldım. Hala gitmeyen varsa, izledikten sonra sabun köpüğü gibi eriyen romantik komedilerin aksine zihinde hoş bir düşünsel izlenim bırakan bu filmi kaçırmamalarını tavsiye ediyorum…

Orijinal adı “Hævnen” olan “In a Better World” (Daha İyi Bir Dünya’da) Anders Thomas Jensen tarafından yazılıp, Susanne Bier tarafından yönetilmiş 2010 yapımı bir drama. Hikayesi Danimarka’da küçük bir kasaba ile Afrika’da bir kampta geçen film 2011 Golden Globe Ödülleri’nde ve 83. Akademi Ödülleri’nde “En İyi Yabancı Film” ödüllerini kazandı.

Orijinal başlığı “Hævnen”, "The Revenge"yani intikam almak anlamına gelen film farklı yaş, cinsiyet ve ırktan insanların iç içe geçmiş hikayelerinden oluşuyor. “In a Better World”ün temel olarak sorguladıkları: kötülük ve adaletsizlik karşısında nasıl tepki veririz? Bunun karşısında savaşırız demek kolay ancak gerçekte ne yaparız? Sebepsiz saldırıya uğradığımızda ne zaman harekete geçer, ne kadar ileri gider ve hangi bedeli ödemeyi göze alırız? Hepsinin ötesinde dünyanın içinde bulunduğu acı ve ıstırap ile nasıl baş ederiz?

Filmin baş karakterlerinden biri olan Anton (Mikael Persbrandt) Danimarka’nın kırsal bir kasabası ile Sudan’da bir mülteci kampı arasında ikamet eden İsveç’li bir doktordur. Sudan’da tedavi ettiği hastaların çoğu sadist bir çete başı tarafından (çocuğun cinsiyetini öğrenmek adına iddiaya girmeleri sebebiyle) karınları yarılarak ölümcük yaralarla gelen hamile kadınlardır. Bir gün sadist çete başı kampa bacağından yaralı olarak gelir ve Anton’dan yardım ister. Bu noktada, yerel halka bu kadar acı çektirmiş ve tedavi ederken ellerinde ölen kadınların acısını duymuş olan Anton adamı ölüme terk etmek ve tedavi etmek arasında kalır. O anda intikam alabilme şansına sahiptir. Ancak mesleği gereği silahlarını kamp dışında bırakmak kaydı ile tedaviye razı olur. Sadist çete başı kamp içerisinde kendi kurbanlarını aşağılayınca Anton onu kampın dışına atarak zaten öfke ve hınç içerisinde olan yerel halkın onu linç etmesine izin verir. Halk sebepsiz yere ölen hamile kadınların ve doğamayan çocuklarının intikamını almıştır.

Anton’dan ayrılan ve boşanmak üzere olan Marianne (Trine Dyrholm) iki çocuğu (büyük olan Elias) ile Danimarka kasabasında yaşamaktadır. Filmde direk olarak verilmese de Anton’un işlediği bir kabahat yüzünden (muhtemelen aldatma) Marienne ona olan sevgisine rağmen ayrılmak, böylece Anton’un yaptığının bedelini ödemesini istemektedir. Büyük oğulları Elias okulda yaşıtı bir çocuk tarafından sürekli hırpalanmakta ve hor görülmektedir. Annesinin ölümünden sonra Londra’dan babası ile anneannesinin yanına yaşamaya gelen Christian, Elias’ın bu durumu karşısında sessiz kalamaz. Elias’ı sürekli küçük düşüren ve hırpalayan çocuğu tuvalette döver ve bıçak ile tehdit eder. İlk defa birisi tarafından savunulan ve arkadaşlığa layık görülen Elias adeta Christian ne isterse yapmaya hazır olacak şekilde arkadaşı olmuştur.

Christian annesinin ölümü yüzünden çok sarsılmıştır. Annesinin iyi olacağına dair yalan söylediği ve son zamanlarına annesinin ölmesini istediği için babasından nefret eder. Okul içi ve dışı davranışlarında adil olarak görmediği her durum karşısında fazlasıyla tepki verir. Kontrolsüz davranışları ile sarsılmış dünyasında adaleti sağlamaya çalışmakta aynı anda da babasını üzerek ondan intikam almaktadır.

Anton küçük oğlunu parkta bir kavgada ayırırken diğer çocuğun cahil, yüzeysel ve agresif araba tamircisi babası gelerek Anton’a bir tokat atar. Anton çocuklarının karşısında bu sebepsiz şiddete karşılık vermez. Ama aslında bu yapılan canını yakmıştır (akşamında gölde yüzerken bile yanağını tutar). Olaya şahit olan Christian kabullenemez ve Elias’ı da bu konuda doldurur. Anton yaşananın çocukları tarafından tekrar gündeme getirilmesi ile araba tamircisini işyerinde ziyaret eder ve attığı tokatın çocukları korkuttuğunu ifade eder.İletişim kurmaya çalışan Anton’a karşı tekrar kabadayılık ederek bir tokat ile karşılık veren cahil, agresif diğer adam Anton’a tekrar tokat atar. Bunun üzerine Christian ve Elias yapılan saldırının intikamını almak için bir bomba yaparak tamircinin kamyonetini bir Pazar sabahı etrafta kimseler yokken havaya uçurmaya karar veririler.

Filmde aslında iletişim kurabilmenin şiddeti ve intikamı nasıl engelleyebileceği de anlatılmıştır. Christian ve babasının iletişimi en baştan beri kopuktur. Elias ve babası ise Sudan’da bile bilgisayar ile görüntülü konuşurak iletişimlerini sağlamaktadır ancak iletişimlerinin koptuğu noktada öncesin de bu fikre karşı olan Elias, Christian ile bombayı yapmaya karar verir.

Şiddet ve intikam duygularının farklı medeniyet seviyelerindeki insanlar üzerindeki etkilerini çok güzel anlatan filmde iletişim kurabilmenin önemi de vurgulanıyor. Filmin açış ve kapanış sahnesinde Sudan’daki kampta arkası açık bir kamyonette seyahat eden Anton’un gözünden gördüğümüz Afrika’lı çocuklar, gökyüzü ve o çorak toprakların birleşimi olan silüet epik denilebilecek nitelikte… Bu senenin Oscar’ını sebepsiz yere almamış bu filmi izlemenizi kesinlikle tavsiye ederim…