Giz'li Teras: Kitaplığımdan

Kitaplığımdan etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

Daha önce hiç bu kadar uzun zamandır yazmamazlık etmemiştim. Blogumu ve okuyanları ihmal ettiğimin farkındayım ve içsel olarak bunun üzüntüsünü yoğun bir şekilde yaşıyorum. Bahar hep yeniliklere gebedir ya, ben de bu üzerimdeki iş yoğunluğunun kalın katmanını sıyırıp atarak yeni bir hissediş ile yazmaya döneceğim. Bir telafi olması için özel bir kitap tanıtımı ile gelecek uzun zaman sonraki ilk yazım. Bugün Ömür Akkor’un eseri olan “Selçuklu Mutfağı” isimli kitabı tanıtacağım. Tam bir sanat eseri niteliğindeki yapıt unutulmaya yüz tutmuş tatlara, dönemi yaşatan hikayelerle ölümsüzlük kazandırırken, bu enfes anlatıyı muazzam güzellikte görselliklerle harmanlıyor.

Kitabı elinize ilk aldığınız andan itibaren bir yemek kitabından öte, sizi kaybolmuş tarihi tatlarla tekrar tanıştıran insanda köklerine sıcaklık duymaya itecek duygular uyandıran bir eserle karşı karşıya olduğunuzu hissediyorsunuz :) O değerlere sahip çıkmak istiyorsunuz okudukça..

Ömür Akkor 71 il ve yüzlerce ilçe gezerek şehir şehir tuttuğu kayıtları bir araya getiren tarihe, tariflere ve kültürel mirasına sevdalı bir yazar. Eseri “Selçuklu Mutfağı” en iyi mutfak tarihi kitabı ödülüne sahip. İnsan okudukça böylesine yaratıcı bir anlatının devamı gelsin istiyor..

Kitabın sayfalarını karıştırdıkça minyatür çizimler, Selçukluların hayatı, yaşayışlarına dair okuduğunuz satırlar adeta tarihe bir pencere açarak dönemi size yaşatıyor.

Ömür Akkor’un sözleri ile kitap üç bölümden oluşuyor; “Birinci bölümünde Kubad Abad sarayında çalışan bir aşçının hikayesini, ikinci bölümünde yaşadığımız yüzyılda bir aşçının ağzından yazılan hikayenin hikayesini ve son bölümde de Selçuklulara ait tarifleri okuyacaksınız.”

Siz hiç su, sirke ve baldan yapılan “Sirkencubin” isimli şerbeti duymuş muydunuz? Yazın ferahlamak için buzla yapılan şerbet için buz satan kimselere “mücemmid” denildiğini biliyor muydunuz? :)

Peki ya günümüze kadar ulaşabilmiş bir tat olan akide şekerinin kökeninin Selçuklulara dayandığını? Selçuklularda şeker yapan kimselere “şeker-riz” denildiğini biliyor muydunuz? :)

İçerisinde onlarca tarif bulunan “Selçuklu Mutfağı” isimli eserden ilk fırsatta bir tarif deneyerek sizlerle paylaşacağım. Şimdilik en çok buğday, tavuk eti, kaya tuzu ve yağdan yapılan “Herise” isimli tarifi merak ediyorum. Bir herras olamam belki ama (herise yapan kimseye verilen isim) 15 gün cam önünde şeker ve limon tuzu ile ovduğum gül yapraklarını bekleterek “Gülap Şerbeti” yapabilirim, yanına da badem içi, un, yağ ve şeker ile “Bure” isimli tatlıyı pişirebilirim :)

Yemek yapmaya farklı bir tat kazandıran ve kültürel değerlerimize böylesine güzel dokunan bu kitaba bir göz atın. Pişman olmayacağınızı şimdiden söyleyebilirim. Yaz gelse de buz gibi bir Sirkencubin içsek diyor, bu yazıyı okuyan herkesin keyifle tarifleri denemesini diliyorum.. :)

Roma ve Paris’te Michelangelo’nun eserlerini beğeni ile inceleyip kendisine olan hayranlığım kat be kat arttıktan sonra, Can Yayınları’ndan çıkan Mathias Enard’ın “Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat Onlara” adlı kitap kendimi, beslediğim bu hislere tercüman olurcasına sanatçının dünyasına açılan bir pencerede bulmamı sağladı. Enard’ın eseri, 16.yy’ın başları Kostantiniyye’sini Michelangelo’nun gözünden görmemizi sağlayan, sürükleyici, masalsı bir hikaye. Gerçekte Michelangelo’nun İstanbul’a gelip gelmediği kesin olarak bilinmemekle ve tarihçiler tarafından onaylanmamakla birlikte, yazar buna kesin gözüyle bakıp kitabın sonunda Sultan II. Bayezid’in davet mektubu ve sanatçıya ait çizim taslakları vasıtasıyla bunu belgeliyor.

Kitap isminin aksine bir savaş kitabı değil, filleri de anlatmıyor :) Okuyucuya, Haliç’e bir köprü yaptırmak isteyen II. Bayezid’in Da Vinci’nin projesini mühendisler tarafından yapılamaz ve ütopik bulunması üzerine kendisine bahsedilen bir diğer sanatçı olan Michelangelo’yu İstanbul’a davet edişini ve kendisi için bir köprü tasarlarması isteyişinin hikayesini anlatıyor. Da Vinci ile arası pek de iyi olmayan ve kendisini (ona üstünlüğünü) ispatlamak isteyen Michelangelo da bu teklifi kabul ederek gemi ile İstanbul’a geliyor ve olayları sonrasında onun gözünden yaşıyoruz.

Biz nasıl ki Avrupa’ya gidince mimarisi, kültürünün farklılığından etkilenip hayran kalıyoruz, Michelangelo da aynı şekilde alışmış olduğu kültürden İstanbul’a gelince şehrin farklılığı karşısında büyüleniyor. Enard bu hisleri bir yabancının gözünden çok samimi bir şekilde aktarıyor.

Kitabın yalın, heyecanlı ve akıcı üslubu dışında okurken sizi etkileyen bir diğer şey de Avrupa’da eserlerine büyük hayranlıkla baktığınız sanatçıların yaşadığımız şehre teğet geçmiş olması. Keşke Haliç köprüsü tamamlansaydı ya da Da Vinci de başka bir eser, bir anıt dikmiş olsaydı şimdi sahip olduğumuz kültür mozaiği nasıl da daha zengin olurdu diyorsunuz.

Kitapta, Michelangelo ile İstanbul’daki rehberi Priştine’li şair Mesihi’nin platonik ve belki de tek taraflı aşkı dramatik bir son ile kurgulanmış. Doğu ile Batı’yı bu iki karakter üzerinden sanat, din ve aşk üçgeninde düzlemsel bir köprü kurarak bir araya getiren yazar, olayları ve dönemin Kostantiniyye’sini tıpkı 1001 gece masalları arka planı gibi resmetmiş.

“Onlar çocuk; savaşları ve kralları,

Atları, şeytanları, filleri ve melekleri anlat onlara ama aşk

Ve benzeri şeyleri anlatmayı da unutma.”

Mathias Enard’ın 2010 Goncourt Des LyÈens ödülüne layık görülen eseri “Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat Onlara” bir çırpıda keyifle okuyacağınız ve kitaplığınızda saklamak isteyeceğiniz keyifli bir kitap. Michelangelo’nun tasarladığı köprünün akıbetini ise siz kitabı kendiniz okuyarak ve biraz da üzülerek keşfedebilirsiniz.

“Dönüşüm” adlı kitabı ilk okuyuşumda konusu ve anlatımı karşısında çok etkilenmiştim. Bir sabah tedirgin düşlerinden uyanınca kendisini dev bir böcek olarak bulan Gregor Samsa’nın hikayesini hüzünlü, dramatik ve hatta trajik bulmuştum. Burada kitabın ana felsefesinin varoluşçuluk mu yoksa absürd felsefe mi olduğunu tartışmayacağım. İlgimi çeken ve paylaşmak istediğim şey Gregor’un acımasızca dışlanışı.

Hikayeye ana hatlarıyla bakacak olursak; yaşaya geldiği döngüyü kırmak isteyen insanı simgeler Gregor Samsa. İşe giden, ailesine bakan, sabah erkenden kalkıp geç saatlere de çalışarak sorumluluklarını yerine getiren bir birey iken sorgulamaya, içine düştüğü yalnızlık sonucu yabancılaşmaya başlayan kahramanımız bir sabah dev bir böcek olarak uyanır. Başta ailesi sırt çevirir ona, annesi görmeye dahi tahammül edemez, babası ile sopa ile iterek odasında tutar. Bir tek kardeşi Grete son ana kadar umudunu kesmez ve abisinin normale döneceğine inanır, dönmeyeceğini anlayınca o da annesi ve babası gibi ölmesini yeğler ve sırtına fırlatılan elma bedeninde (böcek kitininde) saplı duran Gregor Samsa ölür. Ölünce de evin hizmetçisi tarafından çöpe atılır (Gömülmeye değecek bir insan değildir çünkü artık o).

“Dönüşüm”de Kafka öyle bir alegorik ağ kurmuştur ki kişinin okuyup da düşmemesi imkansızdır. Hemen herkes bir şey bulabilir kendisinden. Toplum kurallarına uyan, bir düzen içerisinde yaşayan herkesi gizli gizli tehdit eder aslında “Dönüşüm”. İnsanları birbirine bağlayan düzen zincirinde halkanızı gevşetmeye kalktığınız anda nasıl dışlanacağınızı gösterir. Zaman ve kültür farkı etkenlerinden bağımsız olarak geçerliliğinin sağlamasını da her daim yapar. “Farklı olanı dışla” ilkesi evrilmeye ilk başladığı andan ve hatta öncesinden beri insanın genlerinde kodlanmıştır.

Bundan 100 yıl kadar önce Gregor Samsa’nın başına gelen dışlanma bugün pekala hepimizin başına gelebilir. İyi bir eğitim almış, saygın bir işi olan toplum tarafından sevilen bir insan düşünün. Bir anda tercihlerini değiştiriyor, saygın olmayan bir iş veya onay görmeyen bir hayat tarzı seçiyor yani böcekleşiyor (En basit örneği ile günümüzde, toplumumuzda bir kızın erkek arkadaşı ile aynı evde yaşamak istemesi, bir erkeğin de ailesine gay olduğunu söylemesi aynı derecede böcekleşme alametidir) kendisine sırt çevriliyor, dışlanıyor. Hatta bazı durumlarda ölse daha iyi olurdu deniyor.

Kitapta bir diğer ilgimi çeken şey ise böcek görünümündeki Samsa son derece insani hisler içerisinde hareket ederken, insan görünümündeki ailesi son derece hayvani (böceksi) hislerle çocuklarını dışlaması olmuştu. Koşulsuz sevgi şurada dursun, koşulsuz nefret ediyorlardı Gregor Samsa’dan. Kurtulunması gereken bir yük olarak görüyorlardı ve sonunda da kurtuldular kendilerine bir utanç kaynağı olan o tiksindirici böcekten. Gregor Samsa’nın çöpe atıldığı o nihai sahnede ailede eksiksiz herkes, hizmetçi dahil, esas dönüşümlerini tamamlamışlardır ve insanlıklarından geriye tek bir zerre kalmaz.

Mrs. Dalloway okurken insanı içine alan bir büyüye sahip, bir çırpıda okunmayan ancak bir kenara da bırakılamayan bir kitaptır. Virginia Woolf’un 3 kere baştan yazdığı baş yapıt niteliğindeki roman sindire sindire, satır satır okunmayı hak eder.

Mrs. Dalloway’de “Bilinç Akışı” tekniği mükemmel bir biçimde kullanılmıştır. Romanda kahramanların içsel düşünme hızı ile hareket edersiniz, zihnin anlık devinimlerine göre geçmişten bir hatıra ya da geleceğe dair düşüncelerin girdabına çekilirsiniz. Clarissa, Big Ben’in vuruşu ile daldığı düşüncelerden uzaklaşırken siz de aynı hızla yol alırsınız. Virginia Woolf anlatımındaki başarının yanı sıra kurgusuyla da sizi kendine hayran bıraktırır. Neden mi? Çünkü romanda anlatılan belirli bir olay yoktur. Mrs. Dalloway’i okurken serim, düğüm, sonuca rastlamazsınız. Roman yalın bir şekilde “yaşamı” ve “ölümü” anlatır.

Zaman kavramının izafiliğinde, bir gün içerisinde geçen romanda kahramanların yaşanmışlıkları, pişmanlıkları, sevinç ve umutları anlatılır. Clarissa’nın, Peter’ın, Septimus’un, Lucrezia’nın iç dünyası geçmiş ve şimdi arasındaki olayların anımsanması ile okuyucunun zihninde örülür. Tüketilmiş geçmişin canlı kalan duyguları ile “zamanında yapılan seçimler daha farklı olsaydı nasıl olurdu?”nun olasılık hesabı yapılır. Clarissa Peter Walsh ile evlenseydi şimdiki hayatı nasıl olurdu? Ya da Septimus Evans’ı kaybetmeseydi? Lucrezia ülkesini bırakıp Septimus’la İngiltere’ye gelmeseydi nasıl olurdu? Peter Walsh gençken Clarissa tarafından reddedilmeseydi? Verilmek istenen insan zihninde bilincin akışıyla okuyucuların, kahramanların düşüncelerinde seyahat etmesidir ve bu çok başarılı bir şekilde yapılmıştır.

Belki de romanın en etkileyici satırları evli bir kadın olarak kocasının adı ve himayesi altında benliğini dahi kaybeden ve yeni baştan yaşayabilmek isteyen Clarissa’nın Londra sokaklarında dolaşırken: “…Mrs. Dalloway olmak; Clarissa bile olamamak; bu Mrs. Richard Dalloway olmak”diye iç geçirişidir.

Psikolojik rahatsızlığından ötürü sürekli tedavi gören ve kontrol altında olan Woolf doktorlardan hoşlanmaz. Savaşın yıkıcılığını ve mahvediciliğini Septimus üzerinden anlatırken bunu da dile getirir, aynı zamanda kaybettiği asker arkadaşına duyduğu aşka yakın sevgiyi anlatır. Septimus karısı Lucrezia’yı sever ve ona acır ancak asıl aşkı kaybettiği arkadaşı Evans’a karşı duyar. Benzer şekilde Clarissa da gençlik günlerinde Sally Seton’a duyduğu hisleri anımsadıkça bunun aşktan başka bir şey olamayacağına emin olur. Woolf gerçek hayatta Vita Sackville-West’e’a karşı duyduğu aşkı ana kahramanlar üzerinden dile getirir ve ilk defa bir romanda hemcinse duyulan hisler bu denli açık anlatılır. Tıpkı Woolf’un gerçek hayatında olduğu gibi romanın kahramanları da eşlerini insani bir sevgi ile severken gerçek aşkı hemcinslerine karşı duymaktadırlar.

İki ana kahraman Clarissa ile Septimus’un her ne kadar yolları kesişmese de aynı mutsuzluk ve buhran kökünden beslenen bir ağacın iki dalı gibidirler. Rüzgar roman boyunca sert eser ve sonunda dallardan biri kırılır, diğeri ise tomurcuk verir. Aslında son ana kadar Clarissa Dalloway de Septimus Warren Smith kadar ölüme yakındır ancak Septimus ölür ve onun ölümü Clarissa’yı kurtarır. Aralarındaki görünmez bağla mutsuzlukları birbirine ilintilidir adeta. Septimus’un ölümü mutsuzlukların, hayalkırıklıklarının ölümü olmuştur ve Woolf’un deyişi ile Clarissa; “Tuhaf, inanılacak şey değil, hiç böylesine mutlu olmamıştı”r.

Kaydol: Kayıtlar ( Atom )

Ove Adında Bir Adam.

Sakin Bir Pazar Günü.

Yeni Satırlar, Bitmesin Kitaplar!

Selçuklu Mutfağı - Ömür Akkor

Mathias Enard - Savaşları, Kralları ve Filleri Anlat Onlara

Boksör Böcek - Ned Beuman

Dönüşüm

Mrs. Dalloway

Blog Hakkında

Takipçiler

Popular Posts

Birşeyler Arayın

Featured Post

Blog Hakkında

Takipçiler

Popular Posts

Birşeyler Arayın

Pinterest

Like us

Facebook

Blog Arşivi

Kategoriler

Featured Post